Zmiana klimatu stawia przed nami nowe wyzwania w gospodarowaniu wodą i zielenią na terenach zabudowanych

Nasz klimat się zmienia, a wraz z nim rośnie średnia temperatura. Coraz częściej występują gwałtowne zjawiska pogodowe, wydłużają się uporczywe fale upałów i susze. Aby nasze społeczności były odporne na skutki tych zmian, musimy zmienić podejście do gospodarowania przestrzenią na terenach zurbanizowanych. W obszarach naturalnych nawet do 90% wody deszczowej pozostaje w krajobrazie, na który spada (wsiąka w grunt, zatrzymuje się na roślinach, odparowuje i zatrzymuje się w glebie). Tymczasem na terenach zabudowanych (ulice, chodniki, place, parkingi) średnio aż 70% wody opadowej jest bezpowrotnie tracone poprzez systemy kanalizacji. Tradycyjne podejście do gospodarowania wodą deszczową polegało na dążeniu do jak najszybszego odprowadzenia jej z posesji kanalizacją burzową. Jednak deszcze stają się coraz abrdziej  intensywne i musimy pogodzić się z tym, że nie możliwe jest zbudowania takiego systemu kanalizacji, który sprosta odprowadzeniu całej wody opadowej w trakcie zjawiska ekstremalnego. Żadnej gminy czy miasta nie stać ani na taką inwestycję, ani na późniejsze jej utrzymywanie. 

Woda deszczowa szybko spływająca po uszczelnionej powierzchni jest odprowadzana bezpośrednio do rzek, a wraz z nimi do morza. Spływając, zbiera miejskie zanieczyszczenia, przyczyniając się do degradacji cieków. Miejskie rośliny cierpią z braku wody, wymagają kosztownego podlewania, by w pełni oferować nam swoje usługi (czyścić powietrze, zapewniać cień itp.). Brak dobrze funkcjonujących terenów zieleni, terenów podmokłych i zbiorników wodnych utrudnia mieszkańcom przetrwanie fal upałów, wpływając na znaczny wzrost średnich temperatur na terenach zurbanizowanych.

Musimy zwiększyć odporność naszych miast i gmin na zachodzące zmiany

Adaptacja do zmian klimatu to obecnie ważne zadanie dla każdej społeczności lokalnej. Aby była skuteczna wymaga włączenia osób, które mają wpływ na kształtowanie i utrzymywanie miejskich przestrzeni. Rozwój błękitno-zielonej infrastruktury to podstawa zwiększania odporności terenów zabudowanych. Tereny zieleni i wody poprawiają mikroklimat, zmniejszają zanieczyszczenie powietrza i wpływają pozytywnie na zdrowie i bezpieczeństwo mieszkańców. Łagodzą skutki coraz bardziej dotkliwych fal upałów, zwiększając wilgotność powietrza nawet o 40% zmniejszając tym samym ryzyko rozwoju alergii i innych chorób układu oddechowego. Dają możliwość regeneracji psychofizycznej. Roślinność oczyszcza wodę deszczową, przyczyniając się do ochrony wód powierzchniowych stanowiących atrakcyjne miejsce rekreacji. Zrównoważone gospodarowanie wodami może zapewnić szereg usług ekosystemów i prowadzić do obniżenia kosztów funkcjonowania miasta i gminy.

Jak może pomóc „Zielony Lider”?

E-learning, warsztaty stacjonarne i wsparcie doradcze pozwolą uczestnikom i uczestniczkom tej ścieżki:

• lepiej zrozumieć na czym polega obieg wody na terenach zabudowanych i czym różni się od występującego na terenach naturalnych;
• poznać mechanizm powstawania najczęstszych problemów, takich jak powodzie miejskie, efekt miejskiej wyspy ciepła, czy susza;
• przeprowadzić diagnozę problemu, z którym przychodzą do programu; 
• przeanalizować dobre praktyki z Polski i Europy i zastanowić się jak zaadaptować je do lokalnych uwarunkowań;
• poznać różne rozwiązania oparte na przyrodzie (Nature Based Solutions), takie jak ogrody deszczowe, zielone dachy, niecki czy stawy  bioretencyjne;
• dobrać rozwiązania, które sprawdzą się w ich społecznościach;
• wesprzeć w znalezieniu najlepszych specjalistów, którzy pomogą w realizacji zamierzeń.

Zapraszamy do zapoznania się z osiągnięciami zespołów uczestniczących w pierwszej edycji programu.