Jakość powietrza w Polsce jest najgorsza w Europie, a nasze tempo odchodzenia od węgla na rzecz wykorzystania OZE zagraża spełnieniu wymagań porozumień międzynarodowych

W Polsce dominującym i odczuwalnym problemem jest wysoki poziom zanieczyszczenia powietrza, w szczególności pyłem PM2,5 i PM10, NOx oraz benzo(a)pirenem. Bardzo często znajdujemy się na niechlubnym ostatnim miejscu jeśli chodzi o jakość powietrza, którym oddychamy. W wielu miejscowościach w ostatnich latach dobowe normy smogowe bywają przekroczone codziennie przez cały okres grzewczy, a w niektórych ilość benzo(a)pirenu przekracza normy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nawet stukrotnie. Do takiej sytuacji przyczyniają się w dużej mierze przestarzałe systemy ogrzewania tzw. kopciuchy i zachowania transportowe, w tym szczególnie wykorzystanie pojazdów z silnikiem diesla i starszych benzynowych, niespełniających współczesnych norm emisji. Najgorzej sytuacja wygląda tam gdzie problemy zaostrza ukształtowanie terenu. Problem jakości powietrza jest ściśle związany z problemem emisji gazów cieplarnianych do atmosfery – obydwa mają to samo źródło. Z punktu widzenia przyszłości naszej planety to poziom emisji gazów cieplarnianych stanowi kluczowe wyzwanie. W obecnej dekadzie mamy ostatnią szansę na daleko idące działania, które mogą zatrzymać negatywne skutki antropogenicznych zmiany klimatu, do których te emisje prowadzą.

W obecnej dekadzie musimy przeprowadzić gruntowną transformację na poziomie lokalnym, aby zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza i zatrzymać katastrofę klimatyczną

Spełnienie tego celu nie będzie możliwe bez działań prowadzonych na poziomie lokalnym. Do społeczności lokalnych należy realizacja polityki prowadzącej do przestrzegania norm i osiągania celów klimatycznych wyznaczonych na poziomie całego kraju. Z jednej strony, Komisja Europejska już teraz zapowiada zaostrzenie norm zanieczyszczeń o połowę idąc w kierunku tych rekomendowanych przez WHO. Z drugiej, w Polsce wraz z kryzysem energetycznym, rosnącymi kosztami energii, wysoką inflacją i dopuszczeniem do obrotu paliw stałych nie spełniających wymagań jakościowych, zmiany mogą podążać w przeciwnym kierunku.

Co mogą w tej sytuacji robić samorządy i organizacje społeczne? Polityki lokalne, takie jak Strefy Czystego Transportu w miastach, ambitne Programy Ochrony Powietrza, programy dotacyjne, uchwały antysmogowe to efektywne narzędzie wprowadzania zmian. Jednak nie zadziałają bez skutecznej edukacji klimatycznej mieszkańców.

Jak może pomóc „Zielony Lider”?

E-learning, warsztaty stacjonarne i wsparcie doradcze pozwolą uczestnikom i uczestniczkom tej ścieżki:

• lepiej zrozumieć źródła różnego rodzaju zanieczyszczeń powietrza i ich wpływ na nasze zdrowie;
• dowiedzieć się więcej na temat budowania monitoringu jakości powietrza i komunikowania jego wyników;
• zrozumieć, na czym polega budowanie polityki klimatycznej na poziomie lokalnym i jakie narzędzia mogą jej towarzyszyć;
• przeprowadzić diagnozę problemu, z którym przychodzą do programu; 
• przeanalizować dobre praktyki z Polski i Europy i zastanowić się jak zaadaptować je do lokalnych uwarunkowań;
• poznać różne narzędzia strategiczne, które mogą być wykorzystywane do przeciwdziałania zanieczyszczeniu powietrza i emisji gazów cieplarnianych na poziomie lokalnym;
• dowiedzieć się o różnych rozwiązaniach opartych na OZE i nowoczesnych technologiach (np. oświetlenie uliczne LED, pompy ciepła i fotowoltaika, termomodernizacja, biogaz);
• dobrać rozwiązania, które sprawdzą się w ich społecznościach;
• wesprzeć w znalezieniu najlepszych specjalistów, którzy pomogą w realizacji zamierzeń.

Zapraszamy do zapoznania się z osiągnięciami zespołów uczestniczących w pierwszej edycji programu.