Liderzy i liderki

Skład zespołu

Jolanta Zubik – zastępczyni burmistrza

Aneta Nowak – dyrektorka Wydziału Gospodarki Komunalnej

Wyzwania

Po zamknięciu kopalni w Chrzanowie, rozpoczął się proces podnoszenia się wód gruntowych, stwarzając zagrożenia związane z podtopieniami. W gminie zostały przeprowadzone prace odwadniające, stabilizujące poziom wody, chroniące infrastrukturę. Szczególnie duże zmiany zaszły w Kamieniołomie Skała i Dolinie Trzech Stawów, gdzie pojawiło się otwarte lustro wody. Urząd Miasta za cel postawił sobie rewitalizację tych terenów, tak, aby połączyć w nich wartości przyrodnicze z edukacyjnymi i rekreacyjnymi.

Osiągnięte efekty

Przed przystąpieniem do programu Urząd Miasta nawiązał współpracę z krakowską Akademią Górniczo-Hutniczą, z którą opracował koncepcję zagospodarowania wskazanych obszarów zgodnie z ekspertyzą geologiczno-hydrologiczną.

Udział w programie pozwolił rozwinąć wypracowaną koncepcję. Prace nad jej wdrożeniem zostały wstrzymane do chwili uruchomienia funduszy unijnych w nowej perspektywie finansowej, równocześnie weryfikowana jest możliwość przeprowadzenia części prac w ramach środków własnych gminy.

To były bardzo merytoryczne spotkania, bo nie rozmawialiśmy tylko o wodzie, ale na przykład rozmawialiśmy o powietrzu, i o odpadach. Rozmawialiśmy z burmistrzami o wyłączaniu świateł ulicznych, jak reagują mieszkańcy, w jaki sposób to robimy. (…) Wiele rzeczy się dowiedziałam nowych, wiele rzeczy można było zrobić, nie tych, z którymi przyszłam. Moje koleżanki z innych gmin zrobiły fajniej, lepiej, nie wpadłabym na ten pomysł, że można w ten sposób pewne rzeczy robić.

Jolanta Zubik

Skład zespołu

Przemysław Major – zastępca burmistrza

Stanisław Kawecki – sekretarz miasta

Aleksander Dorda – naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa

Wyzwania

Władze Cieszyna od kilku lat realizują działania na rzecz adaptacji miasta do zmiany klimatu. Do programu zgłosili się, aby wypracować koncepcję gospodarowania wodami opadowymi w budynkach komunalnych, które w Cieszynie w dużej części objęte są ochroną konserwatorską. Za cel przyjęli sobie stworzenie systemu zachęt do wdrażania rozwiązań BZI przez mieszkańców oraz wypracowanie na przykładzie komunalnych nieruchomości (budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej) wzorcowych rozwiązań gospodarowania wodami opadowymi.

Osiągnięte efekty

Najważniejszą refleksją wyniesioną z programu było odkrycie, że w dotychczasowe działania Cieszyn nie dość mocno włączał interesariuszy, tak aby rozumieli sens i czuli się współodpowiedzialni za adaptację miasta do zmiany klimatu. Dlatego grupa zaplanowała warsztaty dla zarządców nieruchomości komunalnych, przeprowadzenie audytów wybranych budynków oraz opracowanie i wdrożenie systemu zachęt finansowych.
Zaplanowane są także działania edukacyjne, nie tylko dla zarządców budynków, ale także dla mieszkańców. Planowane są konsultacje publiczne dotyczące wprowadzania zachęt finansowych (dotacje celowe z budżetu miasta, ulgi podatkowe, zielony budżet obywatelski) dofinansowania błękitno-zielonej infrastruktury oraz spotkania warsztatowe dla urzędników. Na każdym etapie prowadzone będą także działania informacyjne, promocyjne oraz edukacyjne.
W efekcie tych działań do 2028 r. co najmniej 50% komunalnych budynków użyteczności publicznej oraz co najmniej 25% komunalnych budynków mieszkalnych powinno zostać wyposażonych w urządzenia błękitno-zielonej infrastruktury umożliwiającej retencjonowanie wód opadowych i roztopowych (lub spowalniające ich odpływ).

Doradztwo

W ramach doradztwa pracownicy urzędu oraz jednostek miejskich uczestniczyli w warsztatach projektowych dotyczacych wprowadzenia rozwiązań BZI przy wybranych budynkach w Cieszynie. Celem warsztatów było pokazanie możliwości zastosowania różnych rozwiązań BZI przy obiektach i na nieruchomościach komunalnych oraz wypracowanie założeń do wprowadzenia rozwiązań BZI przy wybranych budynkach w Cieszynie.

Wizyta studyjna

Zespół w czasie wizyty w Gdańsku poznał przykłady włączenia rozwiązań BZI w budowę i przebudowę dróg. Zdjęcia i zebrane materiały dały jego członkom argumenty pomocne w czasie prowadzenia rozmów z projektantami niechętnymi stosowaniu rozwiązań zwiększających retencję wody. Dzięki temu wraz z jednostką odpowiedzialna za utrzymanie dróg prowadzą ponowną rewizję aktualnie prowadzonych inwestycji.

“Zielony Lider” pozwolił nam… (…) Zderzyć się z innymi samorządami, z innymi osobami, które mają może takie jak my doświadczenie albo może ciut większe, bądź ciut mniejsze i popatrzeć, na ile te wszystkie nasze plany, pomysły, programy strategiczne, dokumenty, strategie sektorowe możemy realizować, ale też jak to komunikować do mieszkańców, włączać mieszkańców w cały ten proces.

Przemysław Major

Skład zespołu

Dariusz Piechowiak – pracownik Urzędu Gminy Przygodzice

Robert Kaczmarek – dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury

Robert Wnuk – sołtys w gminie Przygodzice

Wyzwania

Zespół wszedł do programu bez wyklarowanego pomysłu, ale z silną motywacją do działania. Kurs e-learningowy pozwolił dodefiniować potrzeby. Wyzwaniem, na jakie zespół postanowił odpowiedzieć, jest zwiększająca się powierzchnia powierzchni nieprzepuszczalnych oraz wycinka drzew przy ciągach komunikacyjnych w gminie. Problemy te wynikają z braku wiedzy, gwałtownej urbanizacji oraz dążenia do źle pojmowanych miejskich standardów gospodarowania przestrzenią.

Osiągnięte efekty

Zespół postanowił w pierwszej kolejności wpłynąć na świadomość liderów opinii, np. sołtysów, którzy decydują o kształcie małych, lokalnych inwestycji takich jak plac zabaw, chodnik czy mały parking finansowanych z funduszu sołeckiego. Zespół zorganizował dla nich oraz dla radnych i przedstawicieli NGO, wyjazd studyjny do gminy Twardogóra, gdzie mogli zobaczyć przykłady nawierzchni przepuszczalnych oraz na warsztaty do Centrum Odra we Wrocławiu, podczas którego dowiedzieli się o konkretnych rozwiązań retencyjnych, zobaczyli przykład ogrodu deszczowego, poznali rządowe programy dofinansowania tego typu działań. Członkowie zespołu stale publikują na swoich social mediach informacje związane z utrzymaniem zieleni czy małą retencją.
W 2023 r. W porozumieniu ze Stowarzyszeniem „Perspektywa” członkom zespołu udało się pozyskać grant w wysokości 50 000 zł z LGD „Partnerstwo dla Doliny Baryczy” przeznaczony na modelowe rozwiązania i edukację społeczeństwa w zakresie przeciwdziałania zmianie klimatu (ochrona zasobów wodnych). Dzięki dotacji na parkingu sąsiadującym z urzędem gminy wymieniona zostanie nawierzchnia na przepuszczalną, założony zostanie ogród deszczowy i zielone ściany. Prowadzone będą również działania edukacyjne.

Doradztwo

Edukację liderów opinii zespół częściowo sfinansował z oferowanego w ramach programu doradztwa.

Wizyta studyjna

Członkowie zespołu w ramach wizyty studyjnej odwiedzili gminę Dąbrowa (o innowacyjnym projekcie wykorzystania wody odpompowywanej z kopalni wapienia do nawadniania lasu można przeczytać w wywiadzie z członkami zespołu Młode Dęby), spółkę Gdańskie Wody (gdzie poznali przykłady nawierzchni przepuszczalnych i ogrodów deszczowych), gminę Luboń (gdzie oglądali nawierzchnie przepuszczalne). Dzięki temu zdobyli wiedzę o różnych rozwiązaniach technicznych i utrzymaniu tych inwestycji.

Mieliśmy spotkania z przedstawicielem miasta Krakowa, który pokazywał, jak oni odbetonowują ulicę (…) Okazało się, że da radę, nawet na jakiejś wąskiej, miejskiej ulicy (…) Spotkanie z takimi ludźmi, pokazują, że można (…) Możliwość zobaczenia, jak to się dzieje w innych miastach – właśnie o to mi chodziło!

Dariusz Piechowiak

Skład zespołu

Paweł Bohdziewicz – prezes spółki komunalnej

Agnieszka Czarnecka – kierowniczka Wydziału Ochrony Środowiska

Małgorzata Wiśniewska – Stowarzyszenie Mieszkańcy Razem, Radna Gminy Izabelin

Wyzwania

Gmina Izabelin to w 86% tereny należące do Kampinoskiego Parku Narodowego (KPN), a tym samym objęte ochroną ustawową. Od kilkunastu lat obserwuje się na terenie gminy liczne podtopienia, co związane jest z dynamicznie postępującym procesem suburbanizacji i likwidacji rowów retencyjnych. W 2020 r. urząd przeprowadził gruntowną inwentaryzację stanu cieków oraz niecek wodnych w gminie. W wyniku prowadzonych działań zdecydowano się na spowolnienie przepływu wody w wybranych rowach.

Do programu zespół trafił z pomysłem na renaturyzację rowu opaskowego w Truskawiu (na długości 300 m). Z jednej strony rów stanowi odbiornik oczyszczonych ścieków z gminy (w tym bezpośrednio z oczyszczalni), z drugiej strony zaś – jest to miejsce o wysokim potencjale rekreacyjnym. Renaturyzacja miała w założeniu spowolnić bieg cieku (działanie retencyjne) oraz uatrakcyjnić teren już teraz będący miejscem wypoczynku mieszkańców.

Osiągnięte efekty

W trakcie uczestnictwa w programie wypracowano koncepcję meandryzacji koryta rowu (ze „starorzeczami” przy mniejszych meandrach) – co z biegiem czasu miałoby dać początek nowym ekosystemom. Opcja ta wymaga ścisłej współpracy z władzami Kampinoskiego Parku Narodowego oraz wykupu gruntów. W razie jej niepowodzenia, przygotowany został wariant alternatywny, zakładający pozostawienie przebiegu koryta w obecnej postaci i renaturyzacji samego jego wnętrza.

Koncepcja zakłada również:

•   zwiększenie bioróżnorodności terenu poprzez nasadzenia roślin rodzimych charakterystycznych dla Puszczy Kampinoskiej, 
•   zwiększenie atrakcyjności terenu (pod kątem rozwoju aktywności pieszej i rowerowej – plany małej infrastruktury),
•   zaangażowanie mieszkańców w proces renaturyzacji, połączone z realizacją działań edukacyjnych w zakresie retencji i bioróżnorodności.

Zespół uzyskał zgodę wójta na realizację projektu. Podjął negocjacje z KPN nad wdrożeniem koncepcji.

W ramach zmian wewnątrz organizacji, członkowie zespołu prowadzą działania prowadzące do lepszej segregacji śmieci przez pracowników urzędu.

Doradztwo

W ramach doradztwa zespół ściśle współpracował z ekspertką programu i członkinią rady Iwoną Wagner, która wsparła go w wypracowaniu dwóch koncepcji renaturyzacji rowu opaskowego oraz rozmowach z KPN.

Wizyta studyjna

W czasie wizyty studyjnej w Enköping w Szwecji członkowie zespołu doświadczyli, jak duże możliwości oczyszczania wody ma wprowadzenie meandrów (osad pozostaje w zakolach) oraz jak istotne jest wykorzystanie roślin wodnych celem biologicznego oczyszczania wody (poprawa przejrzystości). Więcej w relacji z tej wizyty.

Pracowaliśmy nad takimi działaniami, które możemy wdrażać we własnych instytucjach, np.:  jak możemy oszczędzać energię, jak możemy oszczędzać wodę. I szczerze, na co dzień jakoś tak nam to umykało. I to było fajne, że popracowaliśmy nad czymś takim dotykalnym, nad zmianami, które możemy wprowadzić tu i teraz.

Agnieszka Czarnecka

Co Małgorzata sądzi o programie? Zobacz film:

Skład zespołu

Karolina Szerlot – Główny specjalista ds. terenów zieleni w Wydziale Planowania, Rozwoju i Ochrony Środowiska w Urzędzie Miasta Luboń

Emilia Bryś – Główny specjalista Wydziału Pozyskiwania Funduszy Zewnętrznych w Urzędzie Miasta Luboń

Małgorzata Machalska – Burmistrz Miasta Lubonia

Wyzwania

Miasto zmaga się z problemem obniżania się poziomu wód gruntowych i okresowymi suszami. Luboń, wchodzący w skład aglomeracji poznańskiej, już teraz jest bardzo gęsto zaludniony, a liczba mieszkańców stale rośnie. Rozwój budownictwa mieszkaniowego odbywa się dynamicznie, a powierzchnie biologicznie czynne systematycznie kurczą się. Zapisy w MPZP sprzyjają intensywnej urbanizacji. Jednym z pomysłów miasta jest inwestowanie w błękitno-zieloną infrastrukturę.

Osiągnięte efekty

Działania zespołu w programie skoncentrowały się na zaprojektowaniu zieleni na obszarze wokół nowo wybudowanego zbiornika retencyjnego z włączeniem mieszkańców w proces decyzyjny. W efekcie konsultacji, obejmujących m.in. spacery badawcze, ma powstać plan zagospodarowania terenu. Na działania partycypacyjne zespół pozyskał dotację w wysokości 5000 zł z WFOŚiGW. Zespół zaplanował również działania na rzecz adaptacji do zmian klimatu, w tym: wprowadzenie strefowania koszenia, zakładanie na terenach publicznych niecek, ogrodów deszczowych, łąk kwietnych w pasach drogowych. Inwestycjom w infrastrukturę towarzyszyć mają działania edukacyjne, ukierunkowane na promowanie wśród mieszkańców rozwiązań BZI. Na terenie urzędu ma powstać modelowy ogród deszczowy i zbiornik na deszczówkę.

Doradztwo

W ramach doradztwa eskspertki Fundacji Sendzimira pomogły zespołowi zaplanować proces włączania mieszkańców w zagospodarowanie zielenią terenów wokół zbiornika retencyjnego. Będą również wspierać zespół w realizacji tych działań.
Wizyta studyjna
Zespół wyjechał na wizytę studyjną do Londynu, podczas której poznał stosowane tam zielone rozwiązania, obejmujące między innymi ogrody deszczowe, ogrody społeczne oraz przerywane krawężniki w pasach drogowych.

Wizyta studyjna

Zespół wyjechał na wizytę studyjną do Londynu, podczas której poznał stosowane tam zielone rozwiązania, obejmujące między innymi ogrody deszczowe, ogrody społeczne oraz przerywane krawężniki w pasach drogowych.

Bardzo dużo grup wiedziało, z jakim problemem przyjeżdża, ale nie wiedziało, jak go ugryźć. My tak samo – wiedzieliśmy, że mamy problem z retencją, że tej wody mamy mało, że chcemy zrobić te ogrody deszczowe, ale nie wiedzieliśmy gdzie, nie wiedzieliśmy jak. I to było bardzo fajne w „Zielonym Liderze”, że dziewczyny odkrywały przy każdym zjeździe kolejną kartę i to był kolejny krok ku temu, że nam się to wszystko zaczęło układać jak układanka.

Karolina Szerlot

Skład zespołu

Aleksandra Jankowska – kierownik Referatu Funduszy Zewnętrznych
Artur Gajowniczek – sekretarz gminy
Agnieszka Gawron-Smater – radna gminy

Wyzwania

Przepływająca przez Łomianki Struga Dziekanowska – starorzecze Wisły – biegnie w dużej mierze przez działki prywatne (95%), na których właściciele mają oczka wodne, spiętrzenia, spuszczają ścieki. Obecnie są miejsca, w których w strudze nie ma wody lub jest tylko okresowo, a cenny przyrodniczo teren Strugi zaczął obumierać. Aby zatrzymać ten proces, członkowie zespołu podjęli się wyzwania rewitalizacji Strugi.

Osiągnięte efekty

Udział w programie pozwolił doprecyzować i urealnić zamierzenia zespołu. Opracowany plan działań obejmuje: 

• utworzenie w 2021 r. spółki wodnej, odpowiedzialnej za coroczne utrzymanie Strugi Dziekanowskiej;
• wpisanie rewitalizacji strugi do wieloletniej prognozy finansowej gminy na podstawie koncepcji zagospodarowania Strugi na całej długości, które już jest zamówiona;
• projekty nowych terenów zieleni wokół strugi (parki linearne);
• wykupy gruntów (w budżecie gminy w tym i kolejnych latach przeznaczono na ten cel po 0,5 mln zł).

Jako że Struga przepływa przez tereny prywatne, istotnym czynnikiem sukcesu jest przekonanie mieszkanek i mieszkańców do zasadności prowadzonych działań. Dlatego też gmina z pomocą Fundacji REC Polska rozwija dialog oraz działania edukacyjne, których celem jest popularyzacja wiedzy na temat Strugi oraz konieczności dbałości o nią.

W 2022 r. Łomianki przyjęły miejski plan adaptacji do zmian klimatu, ugruntowujący w gminie działania z obszaru błękitno-zielonej infrastruktury.

Doradztwo

W ramach doradztwa zespół:

• skorzystał z ekspertyzy dr Iwony Wagner w pracy nad miejskim planem adaptacji do zmian klimatu;
• uczestniczył w wizycie studyjnej w Łodzi, gdzie poznawał proces renaturalizacji rzeki Sokołówki.

Wizyta studyjna

We wrześniu 2021 roku zespół z Łomianek, wraz z trzema innymi zespołami ze ścieżki BZI, odwiedził Berlin. O tym, czym się tam zainspirowali warto przeczytać w relacji z tej wizyty.

Żeśmy przyszli do Zielonego Lidera z marzeniami, wyobrażeniami. Ale w trakcie prac (…) zaczęliśmy mierzyć siły na zamiary. (…) ta szkoła Zielonego Lidera nam uświadomiła to, że nie zawsze da się zrobić to, co by się chciało zrobić, bo jest to po prostu niewykonalne. Stworzenie takiego planu pozwoliło nam uporządkować pracę w czasie.

Aleksandra Jankowska

Skład zespołu

Marta Prezlata – dyrektor Centrum Usług Wspólnych (CUW)

Andrzej Tomaszewski – pracownik Urzędu Gminy w Kobylnicy

Agnieszka Szuber – pracowniczka Urzędu Gminy w Kobylnicy

Wyzwania

Zespół z Kobylnicy zgłosił się do programu z problemem lokalnych podtopień oraz okresowych suszy. W gminie wiele terenów rolnych przeznaczonych zostało pod zabudowę mieszkaniową, bez wcześniejszej inwentaryzacji urządzeń melioracyjnych i rezerwy na urządzenia wodne, co może pogłębić problemy w przyszłości. Kobylnica jest częścią Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Słupsk-Ustka, do której strategii wpisano „ochronę terenów naturalnej retencji wodnej oraz zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych”. Zespół ma zagwarantowane środki na realizację strategii, do programu przystąpił, aby skonkretyzować plany działania.

Osiągnięte efekty

Udział w programie pozwolił doprecyzować istniejący już plan. Zespół chce zaangażować mieszkańców w wykorzystanie wód opadowych na terenach prywatnych, edukować na temat błękitno-zielonej infrastruktury (np. poprzez wspólną budowę ogrodów deszczowych przy szkołach). Już w trakcie realizacji programu w Kobylnicy wydaje się warunki techniczna na odprowadzanie wód opadowych i roztopowych ze wskazaniem na zagospodarowanie wody na własnej działce opóźniające spływ do kanalizacji deszczowej. Dodatkowo zespół wytypował tereny w pasach drogowych, na których stworzy ogrody deszczowe. Dzięki udziałowi w projekcie członkowie zespołu Zielony Lider włączą mieszkańców w prace koncepcyjne i projektowe.

Bardzo mi się podobało spotkanie odnośnie komunikacji, w jaki sposób komunikować ludziom o swoich zamierzeniach. To jest kluczowy element. Czasami z fajnego przedsięwzięcia poprzez brak właściwy komunikacji z mieszkańcami, możemy spowodować negatywny odbiór. 

Marta Prezlata

Skład zespołu

Ewelina Matras – pracowniczka Referatu Ochrony Środowiska i Rolnictwa

Łukasz Sendor – pracownik Referatu Ochrony Środowiska i Rolnictwa

Wyzwania

W Niepołomicach uszczelnienie płyty rynku spowodowało podtopienia okolicznych budynków. Wyzwaniem dla Urzędu Miasta stała się zaprojektowanie i wdrożenie zmiany zagospodarowania tego terenu, w tym wprowadzenie rozwiązań zatrzymujących spływ wód opadowych o 80-100%.

Osiągnięte efekty

W czasie programu wypracowana została koncepcja przebudowy rynku, zakładająca zdjęcie znacznej części powierzchni uszczelnionej, liczne nasadzenia drzew, krzewów i bylin oraz budowę ogrodów deszczowych, oraz plan działań prowadzący do jej wdrożenia.

Wyzwaniem dla projektu jest możliwy protest społeczny. Aby odpowiedzieć na to wyznanie do planu projektu wpisano konsultacje społeczne uzupełnione spacerem badawczym.

Zespołowi udało się pozyskać wstępną opinię od konserwatora zabytków dotyczącą możliwości przebudowy zabytkowego rynku. Prowadzone są rozmowy ze Stowarzyszeniem Metropolia Krakowska na temat sfinansowania inwestycji, obejmującej rynek i okoliczne tereny.

Dodatkowo plan działań przewiduje realizację kampanii edukacyjnej dla mieszkańców. Jej celem będzie skłonienie społeczności lokalnej do retencjonowania wody na własne cele w przydomowych ogródkach. Burmistrz wyraził też wstępną akceptację dla uruchomienia programu dotacji do małej retencji.

W urzędzie wprowadzono prośrodowiskowe zmiany, obejmujące: rezygnację z wody butelkowanej na rzecz dystrybutorów wody, wprowadzenie koszy na segregację odpadów, akcję rozdawania sadzonek drzew.

Wizyta studyjna

Dzięki wizycie studyjnej w Enköping udało się odnowić niegdyś wypracowane (przez kierownika referatu) kontakty z tamtejszymi urzędnikami. Zespół ma nadzieję na zacieśnienie współpracy celem wspólnego ubiegania się o uczestnictwo w unijnych programach rozwojowych. Więcej w relacji z tej wizyty.

Skład zespołu

Agnieszka Ziółkowska – liderka organizacji „Młode Dęby”, od 2024 wójt gminy Dąbrowa

Mariusz Samulski – członek stowarzyszenia Młode Dęby, od 2024 radny gminy Dąbrowa

Jacek Piskorski – leśnik z Nadleśnictwa Gołąbki, lokalny aktywista środowiskowy, od 2024 radny gminy Dąbrowa

Wyzwania

Gmina Dąbrowa leży na terenach o najmniejszej sumie opadów w Polsce, co przekłada się na narastający problem suszy. Z inicjatywy jednego z członków zespołu na terenie gminy zrealizowana została unikalna w skali kraju inwestycja zasilania lasów wodą odzyskaną z kopalni wapienia funkcjonującej na terenie gminy. Wyzwaniem dla zespołu stało się przekierowanie tej wody również na tereny rolne (poprzez istniejącą sieć melioracji) oraz do dwóch zbiorników wodnych, co wymaga przekonanie lokalnych władz i rolników do tych inwestycji.

Osiągnięte efekty

Zespół postanowił skupić się na problemie niskiej świadomości ekologicznej mieszkańców gminy. Zbudowanie społecznego poparcia dla projektu zasilenia w wodę terenów gminnych jest pierwszym krokiem w jego realizacji. Zespół chce także zmieniać indywidualne nawyki mieszkańców w zakresie gospodarowania wodą na bardziej ekologiczne. Celem zespołu jest „edukacja ekologiczna i informowanie mieszkańców Gminy Dąbrowa o znaczeniu zasobów wodnych oraz wpływie ich zachowania na jakość i ilość dostępnej wody.” By zrealizować cel członkowie zespołu zaplanowali zakup około 50 zbiorników retencyjnych do rozdystrybuowania wśród mieszkańców gminy oraz promocję montażu zbiorników na wodę w ramach kampanii edukacyjnej. Działania te mają poprzedzać właściwy projekt – rozprowadzenie wody z kopalni wapienia na teren całej gminy. Osiągnięciu sukcesu może sprzyjać fakt, że w 2024 r. Agnieszka Ziółkowsk wybrana została na wójta, a pozostali członkowie zespołu weszli do rady gminy.

Doradztwo

W ramach doradztwa ekspertka programu poprowadzi (w 2024 roku) spotkanie informacyjno-konsultacyjne z lokalnymi rolnikami.

Mamy dużo cennych kontaktów z ludźmi z całej Polski. Mamy założoną taką naszą grupę. I ona jest po prostu świetna. Potrafimy to wyważyć, kiedy potrzebujemy jakiegoś takiego wsparcia merytorycznego, a kiedy po prostu potrzebujemy pogadać sobie o tematach zupełnie niezwiązanych z tym działaniem ekologicznym. Dla mnie ta grupa jest bardzo cenna. Dla mnie mega, mega wartość dodana do projektu.

Agnieszka Ziółkowska

Skład zespołu

Agata Domżał – kierowniczka biura LGD Owocowy Szlak
Gabriela Teresińska-Pruchniak – radna powiatu opolskiego, przedsiębiorczyni, prezeska organizacji pozarządowej
Małgorzata Troczyńska – animatorka społeczna, pracowniczka organizacji pozarządowych

Wyzwania

Zespół zgłosił się do programu z nadzieją na poszerzenie swojej ogólnej wiedzy o zrównoważonym rozwoju i ekologii – bez jasno zdefiniowanego problemu związanego z wodą czy zielenią w mieście. Istotną motywacją była chęć promowania lepszych rozwiązań ekologicznych w ramach naborów w LGD, edukowania wnioskodawców w tym zakresie.

Osiągnięte efekty 

Zespół zdecydował się zrealizować konkurs dla szkół pod nazwą „EkoLider LGD”. Zadanie to obejmowało wszystkie gminy wchodzące w skład LGD, a jego budżet został wygospodarowany z oszczędności:

• od kwietnia do czerwca 2022 zespoły składające się z 10 uczniów i dwojga opiekunów z 11 szkół z 7 gmin realizowały i dokumentowały inicjatywy ekologiczne w swoich placówkach, z włączeniem społecznościach lokalnych; 
• nauczyciele zaangażowani w konkurs uzyskali wsparcie merytoryczne od LGD (szkolenia i materiały);
• zwycięska szkoła otrzymała „zieloną klasę” – wiatę z ławkami i tablicami edukacyjnymi o wartości 30 tys. zł.

Zespół podjął działania edukujące wystawców na imprezach organizowanych przez LGD, dotyczące ograniczenia produkcji odpadów. Trwa edukowanie podmiotów konsultujących swoje projekty zgłaszane do LGD. W 2023 r. ogłoszona zostanie nowa Lokalna Strategia Rozwoju, decydująca o przeznaczeniu środków Grupy, w której większy nacisk zostanie położony na działania proekologiczne. 

[Kwestie zieleni] przewijają się u mnie częściej, niż wcześniej się przewijały. Ja przez znaczną część czasu byłam wyczulona na zieleń, ale dotychczas bardziej patrzyłam na nią pod kątem estetycznym. (…) po realizacji tego programu bardziej patrzę na miasto jak na żywy organizm. (…) Owszem, ta infrastruktura, te różne udogodnienia są ważne i mają wpływ na jakość życia, ale zrozumiałam, że równie istotnym elementem, który właśnie jakość życia determinuje, jest (…) zieleń w mieście.

Gabriela Teresińska-Pruchniak

Skład zespołu

Alicja Jamorska-Kurek – radna, sołtyska, inicjatorka powołania Stowarzyszenia Mieszkańców Piasecznej Górki „Z Górki” i jego prezeska

Jacek Kurek – członek Stowarzyszenia Mieszkańców Piasecznej Górki „Z Górki”

Ewa Szlufik – członkini zarządu Stowarzyszenia Mieszkańców Piasecznej Górki „Z Górki”

Wyzwania

W miejscowości Piaseczna Górka w gminie Morawica, w efekcie rozwijającej się zabudowy na terenach porolnych, powiązanej z likwidacją wcześniejszego systemu melioracyjnego, poważnym problemem stały się lokalne podtopienia. Stowarzyszenie „Z Górki” za cel przyjęło sobie znalezienie rozwiązań ograniczających to zjawisko.

Osiągnięte efekty

Dzięki uczestnictwu w programie powstał plan działań zmierzający do opracowania planu zagospodarowania działki, na której przebiega droga gminna, uwzględniającego rozwiązania retencyjne, które minimalizowałyby problem podtopień.

W plan działań wpisano następujące cele:

•   Opracowanie koncepcji ul. Skowronkowej do przyszłej dokumentacji projektowej z uwzględnieniem rozwiązań retencyjnych (rów retencyjny z matą przeciwerozyjną, nasadzenia krzewów, chodnik z powierzchnią półprzepuszczalną) – obecnie program został skonsultowany z ekspertami od hydrologii i inwestycji drogowych.
•   Podniesienie świadomości mieszkańców Piasecznej Górki w zakresie retencji na własnych działkach (ulotki, spotkania informacyjne z mieszkańcami, kampania w mediach społecznościowych). Dzięki dotacji Fundacji Orlen przygotowano i rozdystrybuowano wśród mieszkańców ulotki dotyczące małej retencji, zorganizowane zostało zebranie gminne, na którym zaprezentowane zostały plany zagospodarowania wzdłuż drogi. Dodatkowo dotacja pozwoliła postawić wiatę na działce gminnej, która pełni z jednej strony funkcję pokazową (pojemniki zbierające deszczówkę), a z drugiej jest miejscem organizacji wydarzeń skupiających społeczność lokalną.
•   Uruchomienie w 2023 r. gminnego programu dotacyjnego dla mieszkańców na urządzenia retencyjne – do programu udało się przekonać burmistrza, opracowany został projekt uchwały dotacyjnej.

Doradztwo

Zespół skorzystał z:

• konsultacji merytorycznej ulotki skierowanej do mieszkańców,
• Konsultacji z ekspertami i projektantami, w wyniku których powstała koncepcja i wizualizacja drogi uwzględniająca konkretne rozwiązanua retencyjne.

Wizyta studyjna

Zespół odwiedził Hamburg. O tym, czym się tam zainspirował warto przeczytać w relacji z tej wizyty.

Program był świetny, dużo nam dał, na wiele spraw otworzył nam oczy. Na pewno dał nam skrzydła albo inaczej – kopa, żeby działać.

Alicja Jamorska-Kurek

Skład zespołu

Małgorzata Kalus-Chiżyńska – dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska i Obszarów Wiejskich 

Ewa Kowalik – zastępca burmistrza

Justyna Gleba-Kajak – kierowniczka Działu Organizacji Imprez i Edukacji w Centrum Kultury

Wyzwania

W nowo powstałej części Polkowic, w efekcie uszczelniania nawierzchni, od lat istotny problem stanowi zagospodarowanie wód deszczowych. W okresach wzmożonych opadów bądź wiosennych roztopów dochodzi do podtapiania domów położonych u podnóży wzniesień. Z kolei na działkach położonych na wzniesieniach powraca problem suszy. Zespół wziął udział w programie, aby pozyskać wiedzę i umiejętności dotyczące sposobów racjonalnego gospodarowania wodą opadową i przeciwdziałać tym zjawiskom.

Osiągnięte efekty

We współpracy ze społecznością lokalną w październiku 2022 r. wybudowany został ogród deszczowy przed budynkiem Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej. Ogród, poza oczywistą funkcją retencyjną, ma stać się wzorem do naśladowania. Budowa ogrodu stanowiła oś, wokół której zrealizowano dodatkowe spotkania i warsztaty edukacyjne dla mieszkańców. W działaniach wzięło kilkadziesiąt osób, w ich  efekcie wzrosło zainteresowanie małą retencją wśród mieszkańców, którzy dopytują urzędników o możliwe rozwiązania dla siebie, są żywo zainteresowani pozyskiwaniem dofinansowań z programu rządowego Moja Woda.

Zespół planuje stworzyć własnym sumptem ( w oparciu o istniejące katalogi) zbiór dobrych praktyk w obszarze gospodarowania wodą. Już teraz wykonywane są pierwsze czynności związane z analizą porównawczą dostępnych w sieci analogicznych opracowań stworzonych przez inne gminy.

Zaplanowano podniesienie kompetencji technologicznych oraz świadomości ekologicznej pracowników urzędu oraz wsparcie ich w efektywnej komunikacji z mieszkańcami. W 2023 r. przeprowadzony zostanie cykl szkoleń dedykowanych pracownikom Wydziału Komunalnego, Wydziału Inwestycyjno-Remontowego, Wydziału Planowania Przestrzennego i Wydziału Ochrony Środowiska.

W urzędzie miasta wprowadzone zostały zmiany pozwalające na ograniczenie zużycia papieru (drukowanie w mniejszym formacie, paski przypominające o oszczędzaniu papieru w mailach) oraz ograniczenie zużycia wody (używanie zmywarek, etc). Nowe zasady zostały sformalizowane w ramach zarządzenia wydanego przez burmistrza.

Doradztwo

W ramach doradztwa zespół:

• skorzystał z dofinansowania udziału w konferencji poświęconej tematyce zarządzania wodami opadowymi,
• otrzymał projekt ogrodu deszczowego oraz warsztaty towarzyszące jego budowie.

Wizyta studyjna

Zespół odwiedzić Bydgoszcz, gdzie uzyskał sporą dawkę wiedzy i informacji o sprawdzonych rozwiązaniach na temat zagospodarowania wód deszczowych. Omawiał kompleksowe podejście do zagospodarowania wód deszczowych na terenie miasta, rozwiązania prawne i techniczne, sprawdzone rozwiązania, koszty, problemy napotkane podczas realizacji i sposoby ich rozwiązania.

Program „Zielony Lider” to jest spotkanie różnych osób, które chcą działać na rzecz ochrony środowiska. Mogą wymienić się doświadczeniami, uzyskać wiedzę, którą później u siebie zastosują, spotkać ciekawych ludzi, którzy dzielą się tym, co sami wypracowali i to w różnych dziedzinach. Wartością dodaną, której się nie spodziewałam, są szkoleni.

Małgorzata Kalus-Chiżyńska

Skład zespołu

Emilia Mazur – Zastępczyni Burmistrza

Joanna Anglisz-Myszka – kierowniczka Wydziału Komunalnego i Ochrony Środowiska

Natalia Brzezińska – urzędniczka w gminie

Wyzwania

Zespół wszedł do Programu z pomysłem na projekt, dla którego inspiracją był widok z okna urzędu na zabetonowany plac miejski. Urzędniczki postawiły sobie za cel rozszczelnienie terenu i zwiększenie ilości zieleni w zabytkowej części miasta obejmującym Plac Wolności oraz spacerową ulicę Grunwaldzką. Pomysł dobrze wpisywał się w politykę urzędu, ponieważ miasto ma wpisane w plany rewitalizację tej części śródmieścia.

Osiągnięte efekty

Podczas programu członkinie zespołu doceniły wagę wsłuchiwania się w głos mieszkańców i włączania ich w procesy decyzyjne. Plan rewitalizacji ulicy Grunwaldzkiej rozbudowały o nasadzenia w donicach, niewymagające gruntownej przebudowy ulicy, a Plac Wolności ma zyskać zbiorniki retencyjne, zbierające wodę z Urzędu Miejskiego, z których podlewana będzie okoliczna zieleń oraz zasilana miejska fontanna. Trwa opracowanie trzech koncepcji zagospodarowania placu, które staną się bazą do prowadzenia rozmów z mieszkańcami. Projekt ma zostać zrealizowany w 2025 r. ze środków ZIT. Wzorując się na działaniach innych zespołów, w miejscach lokalnych podtopień na jednej z dróg, wprowadzone zostały dylatacje w krawężnikach, dzięki którym woda spływa na trawniki i tam powoli wsiąka do gruntu. Przed ustawieniem ławek w jednej części miasta przeprowadzone zostały konsultacje z ich potencjalnymi użytkownikami, co wpłynęło na ich ostateczna lokalizację. W 2024 r. mają zostać zakupione zbiorniki retencyjne do budynków użyteczności publicznej. Wiedza uzyskana w “Zielonym Liderze” upowszechniana jest wśród innych pracowników urzędu.

Wizyta studyjna

Członkinie zespołu wyjechały na wizytę studyjną do Krakowa, gdzie oglądały różne rozwiązania oparte na przyrodzie funkcjonujące w mieście, min. parki kieszonkowe. W Krakowie o ich wyglądzie wspołdecydują mieszkańcy. Zainspirowało je to, aby zacząć tworzyć takie parki również w Połczynie.

Polecam każdemu, naprawdę. Śmiałam się, że każdy kto kandyduje na burmistrza, to najpierw powinien przejść takie szkolenie z komunikacji, ze zmian klimatu. Być może zanim wejdzie na urząd i zacznie realizować pewne swoje pomysły i wizje, będzie już miał tą wiedzę, którą ja niestety nabyłam dopiero później.

Emilia Mazur

Skład zespołu

Zbigniew Podleśny – Zastępca Burmistrza

Marcin Król – naczelnik Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ekologii

Władysława Rduch – kierownik w Wydziale Gospodarki Komunalnej i Ekologii

Wyzwania

Głównym wyzwaniem zespołu jest odbetonowanie centrum miasta. Działania postanowili rozpocząć od tranzytowej, powiatowej ulicy Korfantego, biegnącej przez centrum miasta, stanowiącej dla jego mieszkańców funkcję drogi śródmiejskiej, wzdłuż której zlokalizowane są obiekty użyteczności publicznej i punkty usługowe. Ulica pozbawiona jest zieleni, ulega okresowym podtopieniom. Przebudowa ulicy ma ograniczyć wyspę ciepła i podtopienia, uspokoić ruch kołowy, oddać przestrzeń mieszkańcom i ożywić biznes.

Osiągnięte efekty

W planie zagospodarowania ulicy Korfantego jest powrót zieleni, powrót rowerzystów i zwiększenie komfortu i bezpieczeństwa pieszych. Zespół ma nadzieję, że również zostanie zrealizowany poboczny cel tej realizacji tj. ożywienie gospodarcze na ulicy. Została stworzona mapa drogowa, plan konsultacji i SIWZ, który pozwoli na prowadzenie uzgodnień z powiatem oraz na przygotowanie zamówienia publicznego na przeprowadzenie konsultacji społecznych. Cała przebudowa rozpisana została na kolejne etapy, całość ma zostać zrealizowana do 2026 r.
W ramach planów zrównoważonego rozwoju pracownicy urzędu zaplanowali remont parkingu przed urzędem, któremu ma towarzyszyć ogród deszczowy. Ogrody powstaną również przy przedszkolach. Rozważane jest wprowadzenie wymogu stosowania błękitno-zielonej infrastruktury przy wszelkich inwestycjach oraz opracowanie podręcznika dobrych praktyk dotyczących projektowania opartego na zrównoważonym rozwoju z wytycznymi dla projektantów i inwestorów.

Doradztwo

W ramach doradztwa zespół konsultował zapisy SIWZ dotyczące rozwiązań retencyjnych w pasie drogowym oraz procesu konsultacji z mieszkańcami.

To, czego nauczyliśmy się w “Zielonym Liderze”, już ma przełożenie na zmiany w projektach inwestycyjnych, które już się toczą, kubaturowych, a także tych związanych z wprowadzaniem zieleni do centrum miasta. Okazuje się, że woda to już nie jest problem, który należy jak najszybciej odprowadzić poza, tylko jest to zasób, który należy zgromadzić i korzystać, wprowadzić go do środowiska, albo po prostu z retencjonować, używać jako magazyn wody do wykorzystania.

Zbigniew Podleśny

Skład zespołu

Anna Lembicz – członkini zarządu Stowarzyszenia Starogard 2030
Marta Saj – członkini zarządu Stowarzyszenia Starogard 2030
Kamila Kwidzińska – pracowniczka Wydziału Ochrony Środowiska

Wyzwania

Stowarzyszenie Starogard 2030 od lat prowadziło działania na rzecz bioróżnorodności w mieście. Jego członkinie przystąpiły do programu, aby poszerzyć swoją wiedzę o rozwiązania pozwalające zapobiegać powodziom natychmiastowym i przeciągającym się okresom suszy, i dzięki tej wiedzy lepiej wpływać na władze miejskie w obszarze kształtowania terenów zieleni i adaptacji do zmian klimatu.

Osiągnięte efekty

Dzięki zdobytej wiedzy członkinie zespołu zdobyły status ekspertek w dziedzinie pielęgnacji zieleni i lokalnej retencji, z którymi Urząd Miasta konsultuje nowe projekty (w tym drogowe) i dokumenty rozwoju lokalnego:

• stowarzyszenie konsultowało koncepcję zagospodarowania terenu wokół nowej inwestycji, dzięki czemu deweloper zobowiązał się do przeprowadzenia nasadzeń w sąsiadującym parku zgodnie z koncepcją członkiń zespołu. Wypracowana formuła współpracy ma być powielana przez Urząd Miasta przy kolejnych inwestycjach;
• w parku prowadzone będą dalsze prace porządkowe i inwestycyjne, w efekcie których – dzięki zastosowaniu rozwiązań błękitno-zielonej infrastruktury – złagodzone zostaną problemy z podtapianiem sąsiadujących ulic, a park zyska dodatkowy walor rekreacyjny; 
• działania projektu „Podwórkowe Rewolucje” Stowarzyszenie uzupełni o pilotażowe ogrody deszczowe – jeśli ich budowa zakończy się sukcesem, miasto będzie to rozwiązanie powielać w kolejnych lokalizacjach.

Konsekwentnie umacniany autorytet w tematach związanych z zielenią, przełożył się na duży wpływ Stowarzyszenia na różne inwestycje prowadzone przez miasto

Wizyta studyjna

We wrześniu 2021 roku zespół starogardzki, wraz z trzema innymi zespołami ze ścieżki BZI, odwiedził Berlin. O tym, czym się tam zainspirowali warto przeczytać w relacji z tej wizyty.

Dla mnie to jest przede wszystkim wiedza. Zgłaszając się do tego programu właśnie na tę wiedzę, na tę część merytoryczną najbardziej liczyłam. I się nie zawiodłam. Ta wiedza daje pewność siebie, daje pewność w rozmowach z osobami decyzyjnymi.

Anna Lembicz

Skład zespołu

Piotr Feliński – burmistrz
Beata Staszyńska – pracowniczka Zakładu Usług Komunalnych
Agnieszka Szczupacka – pracowniczka Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska

Wyzwania

Świdwin położony jest w dolinie rzeki Rega. Podczas gwałtownych opadów rzeka zalewa centrum miasta. Problem ten wzmacnia rozwój zabudowy i uszczelnianie okolicznych terenów. Członkowie zespołu planowali zrealizować ideę „miasta gąbki”. Szukali wiedzy na temat rozwiązań, które pomogłyby minimalizować zjawisko podtapiania miasta.

Osiągnięte efekty

Szkolenia, doradztwo, a w szczególności wizyta studyjna, zainspirowała burmistrza do inwestowania w rozwiązania błękitno-zielonej infrastruktury. W 2023 r. gmina ma zrealizować pilotażowe, kompleksowe rozwiązanie na jednej z regularnie zalewanych ulic: 

• zaprojektowany został ogród deszczowy, odprowadzający wodę z ulicy. Ogrodowi mają towarzyszyć tablice edukacyjne, wyjaśniające mieszkańcom jego funkcjonowanie;
• uruchomiony zostanie program dotacji promujący zbieranie deszczówki, adresowany do właścicieli 30 domów stojących przy ulicy, na której powstanie ogród. Pomysł ten zyskał kształt dzięki realizacji w Świdwinie (we współpracy z Fundacją Pole Dialogu) Narady Obywatelskiej o Klimacie.

Jeśli pilotażowa inwestycja spełni oczekiwania i rozwiąże problem ze stojącą po opadach wodą, gmina zbuduje ogrody deszczowe na całym terenie jednego z ośmiu świdwińskich osiedli mieszkaniowych.

Wizyta studyjna

We wrześniu 2021 roku zespół ze Świdwina, wraz z trzema innymi zespołami ze ścieżki BZI, odwiedził Berlin. O tym, czym się tam zainspirowali warto przeczytać w relacji z tej wizyty.

Naprawdę byłem pod wrażeniem wizyty (…) w Berlinie, gdzie widzieliśmy, że skwerki w razie deszczu nawalnego zamieniały się w zbiorniki tymczasowe, te wszystkie poobniżane trawniki (…). Ja nie byłem w ogóle w stanie na początku uwierzyć, że to ma sens, (…) tam była jedna taka ulica, gdzie drzewa były posadzone w (…) sposób tradycyjny, jak jest u nas, a były też drzewa posadzone już w takich właśnie zbiornikach, gdzie (…) deszczówka się zlewa z ulicy, no i widać było (…), że te drzewa są większe, lepiej rozwinięte. (…)

Byłem w szoku.

Piotr Feliński

Skład zespołu

Katarzyna Fornal-Urbańczyk – pracowniczka w Wydziale Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska
Agnieszka Klimczuk – radna, prezeska zarządu Stowarzyszenia Lokalnie i Globalnie
Łukasz Machałek – pracownik Wydziału Gospodarki Komunalnej

Wyzwania

Zamość mierzy się z problemem lokalnych podtopień, występujących po nawalnych opadach. Szczególnie uciążliwe jest to na osiedlach mieszkaniowych ulokowanych wokół starego miasta. Oczekiwaniem członków zespołu było wypracowanie wzorcowego rozwiązania, w ramach którego powstanie przestrzeń o właściwościach retencyjnych, atrakcyjna dla społeczności lokalnej.

Osiągnięte efekty 

Dzięki zaangażowaniu w program urzędniczki odpowiedzialnej za zrównoważone inwestycje, specjalisty od rozwiązań sanitarnych, który zyskał nową wiedzę i spojrzenie na rozwiązania w tym obszarze, oraz aktywnej radnej, potrafiącej przekonać do przyjętych rozwiązań mieszkanki i mieszkańców:

• zespół realizuje kolejne etapy naturalnego placu zabaw na Osiedlu Heweliusza w Zamościu, który w czasie nawalnych deszczy będzie służyć jako niecka zbierająca wody opadowe i chronić w ten sposób osiedle przed podtopieniami. Inwestycja jest na etapie projektowania, zrealizowana zostanie w 2023 r. Inwestycji towarzyszy kampania informacyjna;
• liderka zespołu weszła we współpracę z Klubem Rotary w Zamościu, dzięki czemu zasadzono ok. 200 drzew owocowych i wysiano łąki kwietne wzdłuż ścieżki rowerowej. Akcji towarzyszyły warsztaty edukacyjne.

Członkowie zespołu angażują się w działania edukacyjne, konsultują projekty miejskie i prywatne. Liderce zespołu udało się wprowadzić do urzędu proekologiczne nawyki (współzawodnictwo z miastem partnerskim z Niemiec w dojazdach na rowerze, w efekcie którego 15% urzędników korzysta z tego środka transportu; beczkowóz z kranówką na imprezach miejskich itp.)

Doradztwo

W ramach doradztwa przewidzianego w programie zespół:

• skorzystał ze wsparcia projektantki specjalizującej się w projektowaniu błękitno-zielonych rozwiązań, by stworzyć koncepcję naturalnego placu zabaw;
• wykonał badania geotechniczne, potrzebne do opracowania projektu naturalnego placu zabaw.

Wizyta studyjna

We wrześniu 2021 roku zespół z Zamościa, wraz z trzema innymi zespołami ze ścieżki BZI, odwiedził Berlin. O tym, czym się tam zainspirowali warto przeczytać w relacji z tej wizyty.

[Wydział Rozwoju Miasta] słyszał, że ja robię plac zabaw i przy zalewie zwolnił nam się teren. Najpierw miała być naturalna łąka, ale oni teraz mówią: Kasia, zróbmy tam naturalny plac zabaw, coś takiego, jak chcecie zrobić na Heweliusza. Czyli oddźwięk jest. Jak to się w ogóle zrealizuje, to jeszcze będzie większy.

Katarzyna Fornal-Urbańczyk

Posłuchaj, co o programie powiedziała Katarzyna:

Skład zespołu

Łukasz Konarski – prezydent

Dominik Janus – radny 

Katarzyna Napieracz – kierowniczka Referatu Rewitalizacji

Wyzwania

Rozwój zabudowy jednorodzinnej na terenach porolnych oraz zasypywanie lub grodzenie rowów retencyjnych przez właścicieli działek, prowadzi w Zawierciu do okresowych podtopień i podmakania piwnic. Mieszkańcy nie chcą współpracować przy odtworzeniu rowów, równocześnie kwestionują wydane przez urząd pozwolenia budowlane. Udział w programie miał pomóc zespołowi wypracować modelowe rozwiązanie, które mogłoby być wykorzystywane jako uniwersalna procedura postępowania w takich sprawach.

Osiągnięte efekty

Zespół zdecydował się rozwiązać problem konkretnej miejskiej ulicy, przy której niegdyś zasypano rowy retencyjne, spowalniające spływ wody.

W planie opracowanym w ramach programu zawarto:

•   mediacje z mieszkańcami w sprawie udrożnienia rowów i wsparcie ich w przeprowadzeniu koniecznych prac przy zaangażowaniu Straży Pożarnej (w trakcie);
•   zagospodarowanie przyulicznej działki gminnej niecką, wprowadzenie nasadzeń zieleni niskiej i średniej w miejsce trawnika, zmiana nawierzchni chodnika na przepuszczalną.

Od czasu wejścia zespołu do programu, każda zmiana infrastrukturalna w mieście przeprowadzana jest w zgodzie z dobrymi praktykami retencyjnymi. Przykładem stanowią dwa opracowywane obecnie projekty: chodnika na osiedlu domków jednorodzinnych z kostki farmerskiej oraz parkingu częściowo utwardzonego ażurami. Zmodyfikowane zostały też projekty finansowane z funduszy norweskich – dodano do nich rozwiązania retencyjne.

Dowiadywaliśmy, że niektóre rzeczy da się zrobić, których my na przykład nie robimy albo nie próbowaliśmy.

Dominik Janus